Jan Anne van der Veer nam deel aan het leer- en werktraject internationaal beleidsmedewerker Buitenlandse Zaken (IBBZ). Na plaatsingen in Ghana en China werkt hij nu als senior beleidsmedewerker bij de taskforce Hybride Dreigingen en Economische Veiligheid. ‘Er is een groot verschil tussen werken op een buitenlandse post en in Den Haag. Maar waar je ook geplaatst bent, je bent met ongelooflijk interessante onderwerpen bezig.’
'Juist als je denkt dat je geen typische diplomaat bent, kan je een aanwinst zijn'
Waarom heb je voor het IBBZ-traject gekozen?
‘Tijdens mijn master Chinees heb ik stage gelopen bij Buitenlandse Zaken, omdat ik interesse had in politiek en internationale relaties. Ik dacht, een stage is een goede mogelijkheid om te kijken of ik hier pas. Mijn stage deed ik op de post in Peking. Na de 3 stagemaanden ben ik gebleven en als lokale medewerker aan de slag gegaan. Alleen is er in die functie een heel duidelijke grens aan hoe ver je kunt groeien. Dus toen heb ik gesolliciteerd voor het IBBZ-traject. Ik wilde meer dan alleen China en ik wilde verder groeien in de organisatie.’
Waar ben je geplaatst?
‘Na de basisopleiding ben ik onder andere geplaatst in Ghana, op de economische afdeling. Het commerciële werk met het bedrijfsleven kende ik al uit China, maar in Ghana ging alles weer op een andere manier. Daar waren we veel meer bezig met kijken hoe we de hulpprogramma’s konden afbouwen en hoe we meer commercieel werk konden doen. Ook ging ik weer terug naar China, als Plaatsvervangend Consul-generaal in Guangzhou.’
‘Omdat ik Chinees spreek, kan ik echt contact hebben. Met de lokale staf, maar ook buiten de post. Een speech kunnen geven of een personeelsgesprek met mijn lokale collega’s in het Chinees voeren, dat is een grote meerwaarde. We hebben maar heel weinig mensen binnen BZ die dat kunnen. China is een lastig land om te begrijpen. De overheid wil meer kennis over China, want er is veel nuance in het land. Je moét geen sinoloog zijn om dat te snappen, maar het is wel handig.’
Wat is jouw indruk van Buitenlandse Zaken?
‘Er is een groot verschil tussen werken op een buitenlandse post en in Den Haag. Maar waar je ook geplaatst bent, je bent met ongelooflijk interessante onderwerpen bezig. Het is anders dan academisch werk. Je analyseert niet alleen, maar doet ook wat met de informatie: je helpt met het maken van beleid. In Den Haag is het politieke aspect heel belangrijk, op posten werk je met allerlei soorten mensen. Je hebt vanuit je rol op de post een soort toegangspasje tot allerlei interessante mensen. Van het bedrijfsleven tot academici, van ngo’s tot kunstenaars.’
Hoe kijk je terug op het traject?
‘Heel positief. Je wordt getraind in onderhandelen, voert discussies en bent ook veel bezig met je eigen ontwikkeling. Vooral de aandacht voor dat laatste is me bijgebleven. Tijdens de sollicitatie doe je een assessment. Daaruit komt wat jouw sterke punten zijn, maar ook wat je nog verder kunt ontwikkelen. Daarmee ga je in die eerste paar weken aan de slag en het blijft een onderdeel in de rest van het traject.’
Wat is je het meest bijgebleven?
‘Twee dingen. Ten eerste: hoe leuk het is om een tijd niet met werk bezig te zijn, maar puur met opleiding en training, met je eigen capaciteiten. Maar ook het netwerk van mensen die je leert kennen. Als ik iets wil weten van bijvoorbeeld een andere directie, bel ik altijd eerst iemand uit dat netwerk voor informatie.’
Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd?
‘Er is geen prototype diplomaat. Je hoeft bijvoorbeeld niet per se heel goed te zijn in netwerken. Zelf ben ik wat meer introvert, ik wist daarom niet of het werk goed bij me zou passen. Maar er is veel aandacht voor diversiteit en inclusie, wat zorgt voor een mix van persoonlijkheden. En dat maakt teams alleen maar sterker. Juist als je denkt dat je geen typische diplomaat bent, kan je een aanwinst zijn.’
Welke tips wil je meegeven aan nieuwe deelnemers?
‘Probeer uit je comfortzone te komen. Het IBBZ-traject geeft je een unieke kans om iets totaal anders te doen, zoals toen ik naar Ghana ging. Dat was misschien niet logisch qua studieachtergrond, maar uiteindelijk kon ik mijn kennis over China daar ook goed gebruiken én heb ik mijn horizon verbreed.’
‘Denk ook goed na over of het werk bij je past. Mensen denken soms lichtzinnig over verhuizen naar het buitenland, maar dat heeft echt impact op je relaties. Als je twijfelt: het is altijd goed om in gesprek te gaan met iemand die dit werk al doet. Dus benader iemand bij BZ en vraag of diegene een keer koffie met je wil drinken. Ik sta altijd open voor een gesprek over mijn werk als diplomaat.’