Zichtbaar en tastbaar beleid voor bedrijfsvoering

Silvia Schikhof

Silvia Schikhof

Afdelingshoofd Faciliteiten- en Huisvestingbeleid - Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ivo Bonajo

Ivo Bonajo

Manager duurzame bedrijfsvoering Rijksoverheid - Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

De dienstverlening verbeteren, efficiënter omspringen met vastgoed en verduurzamen. En tegelijkertijd besparen op kosten. Silvia Schikhof en Ivo Bonajo vertalen deze politieke wensen naar rijksbrede beleidskaders voor huisvesting, inkoop en facilitaire dienstverlening. Zij werken aan de uitdagingen waar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor staat.

Meer kwaliteit tegen lagere kosten

Silvia Schikhof en Ivo Bonajo werken bij de directie Inkoop-, Facilitair en Huisvestingsbeleid Rijk (IFHR). Deze directie valt onder het directoraat generaal Overheidsorganisatie (DGOO) van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Een ministerie waar alles draait om goed openbaar bestuur. Silvia en Ivo ontwikkelen beleid om een moderne en efficiënte overheid te creëren en Nederland zo geld te besparen. Silvia als afdelingshoofd faciliteiten- en huisvestingbeleid en Ivo als manager duurzame bedrijfsvoering Rijksoverheid.

Rijksbreed effect sorteren

IFHR maakt het beleid voor de bedrijfsvoering van de hele Rijksoverheid. Van de beleidsorganisaties tot de uitvoerende diensten en inspecties. Dat zijn ruim 100.000 werknemers. Silvia: 'Onze beleidswereld is complexer en gevarieerder dan je op het eerste gezicht zou denken. ICT, personeel, faciliteiten, huisvesting. Ons einddoel is een betere dienstverlening door een compacte en flexibele overheid. Daar profiteert iedereen in Nederland van. We werken met publiek geld.’

Direct toetsen of het werkt

'Buitenstaanders denken vaak dat wij ons alleen bezighouden met praktische zaken, zoals waar de whiteboards moeten komen te hangen, of dat wij uitsluitend papier producerende beleidsambtenaren zijn. Dat is onjuist. We hebben een beleidsmatige rol en zijn opdrachtgever voor veel uitvoerende organisaties. Van het Rijksvastgoedbedrijf tot de Haagse Inkoop Samenwerking. Met de praktijk binnen handbereik kunnen we direct toetsen of wat wij hebben bedacht ook echt goed werkt. Het beleid is zichtbaar en tastbaar'. Aldus Silvia. 'Door onze omvang hebben we veel invloed op de markt. Denk maar aan alle gebouwen en terreinen die de Rijksoverheid beheert, de enorme hoeveelheid producten en diensten die we inkopen en hoeveel werkgelegenheid we creëren. Vanuit dat volume kun je echt een verschil maken', vertelt Ivo. 'Door kennis te delen met andere overheden wordt dat effect nóg groter.'

(Een meisje bouwt met houten blokken.) VOICE-OVER: De Rijksoverheid bouwt aan een rechtvaardige ondernemende en duurzame samenleving. Met een ideaal evenwicht tussen economische groei sociale en ecologische belangen. Zo stimuleert de Rijksoverheid de opwekking van hernieuwbare energie groene groei in het bedrijfsleven, energiebesparing, arbeidsparticipatie en bijvoorbeeld de transitie naar een circulaire en biobased economie. Duurzame ontwikkeling is ook voor de rijksbedrijfsvoering van groot belang. Er wordt immers verwacht dat zij het kabinetsbeleid in praktijk brengt. Bovendien voegt het veel waarde toe. Duurzame en innovatieve oplossingen zijn nodig om tot een slimmere, betere en stabiele bedrijfsvoering te komen. (Het meisje heeft allerlei bouwwerken gemaakt met de blokken, ook een model van een markant complex in Den Haag.) Binnen het project EnergieRijk stuurt de rijksbedrijfsvoering aan op hernieuwbare energie voor alle twintig kantoorgebouwen van de Rijksoverheid en de gemeente rondom het Centraal Station in Den Haag. (Een loods met kisten op pallets.) En dit is een ander goed voorbeeld van duurzame bedrijfsvoering. Hier wordt bedrijfskleding van Defensie hergebruikt en gerecycled. Afgedankte kleding verdween eerst in de afvalverbranding maar tegenwoordig wordt deze gescheiden en de vezels hergebruikt. Dat vindt plaats in een sociale werkvoorziening zodat ook mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk komen. Sociale duurzaamheid speelt een steeds grotere rol zoals ook in De Resident. Daarnaast is er aandacht voor de milieubelasting en het dierenwelzijn van de producten die hier en in onze andere bedrijfsrestaurants verkrijgbaar zijn. De Rijksoverheid maakt graag gebruik van leveranciers die duurzame en innovatieve producten en diensten verlenen. Zo wordt er bij de renovatie van het oude VROM-gebouw een geavanceerde fosfaat-terugwinningsinstallatie en brandstofcel gebouwd. Hiermee worden nieuwe grondstoffen gemaakt en tegelijkertijd elektriciteit opgewekt. Over circulaire economie gesproken. Er is bijvoorbeeld een Rijksmarktplaats, waar ministeries gebruikt kantoormeubilair kunnen plaatsen of betrekken. Een simpele manier om de levensduur van producten te verlengen en vele euro's te besparen. Kortom, we zijn steeds beter op weg naar een echt volwassen duurzame rijksbedrijfsvoering. We zorgen ervoor dat we nu doen wat nodig is zonder de behoeften van toekomstige generaties uit het oog te verliezen. We gaan graag met u in dialoog hoe we verder aan een duurzame rijksbedrijfsvoering kunnen bouwen. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het beeld wordt blauw met wit. Beeldtekst: Vragen? bel 1400. Een productie van de Rijksoverheid.) RUSTIGE MUZIEK DIE WEGEBT

‘Onze bedrijfsvoering moet goed en efficiënt zijn, want we werken met publiek geld’

Silvia Schikhof

Tweede Kamer kijkt mee

Bedrijfsvoering bij de Rijksoverheid is ook politiek. De Tweede Kamer kijkt – namens de Nederlandse bevolking – mee over de schouders van Silvia en Ivo. Het gevolg? Kamerleden stellen vragen, komen met verschillende eisen en spreken elkaar of zichzelf soms tegen. 'Ik ben verrassend vaak bij de minister', vertelt Silvia. Ivo vult aan: 'Als Rijksoverheid hebben we een voorbeeldrol. Het kabinet heeft allerlei verwachtingen van het bedrijfsleven en andere overheden. Van het gebruik van groene stroom, besparingen op grondstoffen tot de inzet van arbeidsgehandicapten. Dan moet je intern zelf zaken op orde hebben. Hoe kun je het anders van een ander verlangen? Dit politieke aspect maakt werken bij IFHR erg dynamisch. Zeker in combinatie met de grootschaligheid van de bedrijfsvoering – zowel qua volume als impact – en de maatschappelijke belangen.'

Verantwoordelijkheid voor alle rijkskantoren van Nederland

Wat is nu een van de grootste uitdagingen waar IFHR voor staat? Silvia: 'De overheid krimpt, de behoefte aan huisvesting neemt af. De Rijksoverheid heeft de grootste vastgoedportefeuille van heel Nederland. Kantoren, gevangenissen, kazernes, rechtbanken. Het kabinet wil dat de Rijksoverheid de komende jaren landelijk 30 procent minder oppervlakte gaat gebruiken. 'Wij vertalen dat door in beleid voor de gehele Rijksoverheid. Uit dit beleid volgen heel veel verschillende concrete zaken. Zo richten we werkplekken flexibel in, huisvesten we ministeries en diensten bij elkaar in 1 gebouw en laten we hen voorzieningen delen. In totaal heeft dat een besparingspotentieel van 136 miljoen euro.' IFHR doet dat niet alleen: het beleid wordt uitgevoerd samen met verschillende (rijks)concerndienstverleners, zoals FMHaaglanden en de Belastingdienst. 'Je hebt elkaar heel hard nodig', meent Silvia.

‘Met ons bedrijfsvoeringsbeleid hebben we dankzij de omvang van de Rijksoverheid echt impact’

Ivo Bonajo

Tegenstrijdige belangen

Regelmatig doemen er onverwachte obstakels op. Neem de vluchtelingencrisis. Die legde acuut een hoge druk op overheidsorganisaties als het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Organisaties die – tijdelijk – meer mensen moesten aannemen in plaats van af te slanken. En daarbij extra (kantoor)ruimte nodig hadden. De behoefte aan huisvesting kan behoorlijk fluctueren, de dynamiek is groot. 'Hoe verhoudt zich dat tot onze opgave rondom het verminderen van die kantoorruimte?', zegt Silvia. 'Dit soort wicked problems in de vorm van tegenstrijdige belangen en meningen komen we voortdurend tegen. Een minister of Kamerlid kan iets vragen waardoor onze beleidsnota in een heel ander daglicht komt te staan.'

Duurzaamheid

Het Rijk maakt zich sterk voor duurzame bedrijfsvoering. Bij inkoop, huisvesting en faciliteiten houden we rekening met milieu-eisen en sociale en maatschappelijke voorwaarden. Van het besparen op energie tot het sturen op duurzaam gedrag van ambtenaren', licht Ivo toe. 'Het mooiste vind ik als alles samenkomt: optimalisatie van processen, kostenbesparing en het toepassen van het eigen overheidsbeleid.' Hij haalt als voorbeeld de verwerking van afgedankte bedrijfskleding van Defensie aan. Vroeger werden de oude kledingstukken uit veiligheidsoverwegingen verbrand, tegenwoordig worden ze gesorteerd door mensen met een arbeidsbeperking. Wat nog goed is, wordt hergebruikt. De rest wordt vervezeld. En die vezels worden op hun beurt gebruikt voor isolatiemateriaal en sinds kort ook handdoeken. 'De circulaire economie gedachte, arbeidsparticipatie en milieu: het komt allemaal terug in dit project'. 'Om hier te werken moet je, wat speelt in politiek en maatschappij, goed kunnen doorvertalen naar concrete oplossingen. Oplossingen, waarmee de mensen in het bedrijfsvoeringsdomein mee uit de voeten kunnen', besluit Silvia.

Meer over de organisatie

Down icon Links icon Rechts icon Up icon Facebook icon Instagram icon Linkedin icon Linkedin icon Magnet.me icon Menu icon Search icon